درمان زخم باز
زخم باز چیست؟
زخم باز یکی از شایع ترین آسیب‌های پوستی است که در نتیجه پارگی یا آسیب دیدگی پوست و در مواردی بافت های زیرین آن ایجاد میشود. برخلاف زخمهای سطحی که تنها لایه بیرونی پوست را درگیر می‌کنند، زخم باز ممکن است عمیق تر بوده و نیاز به مراقبت بیشتری داشته باشد. این نوع زخمها می‌توانند در اثر عوامل مختلفی مانند بریدگی، سوختگی، سایش شدید یا ضربه مستقیم به وجود بیایند و در صورتی که به درستی درمان نشوند، خطر عفونت و تأخیر در ترمیم پوست را به همراه دارند.
در بسیاری از موارد مراجعین کلینیک زخم فردیس در کرج، زخم باز به مراقبت فوری نیاز دارد؛ به ویژه اگر خونریزی متوقف نشده باشد، جسم خارجی در آن گیر کرده باشد یا عمق آن زیاد باشد. حتی زخمهای کوچک نیز اگر در محیط آلوده یا با دست های آلوده لمس شوند، ممکن است باعث ورود باکتری‌ها و ایجاد عفونت های موضعی یا سیستمی شوند. بنابراین آشنایی با اصول بهداشت و درمان زخم باز در منزل، نه تنها از بروز مشکلات جدی جلوگیری میکند، بلکه روند بهبود را سریع تر و ایمن تر می‌سازد.
اگر شما یا اطرافیانتان با زخم باز مواجه شده‌اید، با ما همراه باشید تا مطمئن ترین راهکارهای مراقبتی را بشناسید و در مواقع ضروری، درست و بدون استرس عمل کنید.
درمان زخمهای باز بستگی به نوع، شدت و خطر عفونت دارد. مراقبت صحیح از زخم باعث بهبود سریع‌تر، جلوگیری از عوارض و کاهش جای زخم میشود. در ادامه، راهنمای کامل درمان زخمهای باز ارائه شده است:
۱. ارزیابی اولیه
الف) ابتدا لازم است ارزیابی اولیه انجام شود تا نوع زخم تعیین شود.
- ساییدگی (خراشیدگی): سطحی، فقط لایه رویی پوست آسیب دیده.
- پارگی (بریدگی): دارای لبه های صاف یا ناهموار.
- زخمهای سوراخ شده (مثل میخ یا سوزن): عمیق و باریک.
- زخمهای کنده شده (پارگی شدید): بخشی از پوست یا بافت کاملاً جدا شده.
- برشهای جراحی: تمیز و با لبه های صاف.
ب) در مرحله بعدی شدت زخم بررسی میشود.
- عمق زخم (سطحی یا عمیق، آیا عضله یا استخوان دیده میشود؟).
- میزان خونریزی (کم یا شدید).
- علائم عفونت (قرمزی، چرک، تورم، گرمی یا بوی بد).
ج) مرجله بعدی بررسی عوارض احتمالی زخم است.
- وجود اجسام خارجی (خرده شیشه، خاک، فلز).
- خطر کزاز (اگر زخم عمیق یا آلوده باشد و واکسن کزاز به‌روز نباشد).
۲. اقدامات اولیه
الف) کنترل خونریزی
– فشار ملایم با گاز استریل یا پارچه تمیز.
– اگر ممکن است، عضو آسیب دیده را بالاتر از سطح قلب نگه دارید.
– اگر خونریزی بعد از ۱۰ دقیقه ادامه داشت، استفاده از پودر بند آورنده خونریزی و اقدامات درمانی پیشرفته جراحی.
ب) تمیز کردن زخم
– زخم را با آب تمیز یا سرم نرمال سالین بشویید.
– اطراف زخم را با شامپو بچه تمیز کنید (از تماس شامپو با زخم باز خودداری شود).
– اگر ذرات خارجی وجود دارد، با پنس استریل بردارید (از فرو کردن عمیق اجتناب کنید).
– از الکل یا پراکسید هیدروژن استفاده نکنید (بافت سالم را از بین می‌برند).
ج) پوشاندن زخم
– از پانسمانی مانند آلژی پد سی پلاس بر روی زخم استفاده کنید.
– با گاز استریل یا چسب زخم بپوشانید.
– برای زخمهای بزرگ، از پانسمان مخصوص (مثل آلژی پد و پد جاذب) استفاده کنید.
۳. مراقبتهای بعدی
الف) تعویض پانسمان
– روزانه یا هنگام خیس شدن، پانسمان را عوض کنید.
– قبل از تماس با زخم، دست‌ها را بشویید.
– در هر بار تعویض، زخم را با آب یا سرم شست‌وشو دهید و با یک اسپری مناسب مانند اسپری رواهیل سپت ضدعفونی کنید.
ب) مراقبت از عفونت
– علائم هشداردهنده:
– افزایش درد، قرمزی یا تورم.
– ترشحات چرکی یا بدبو.
– تب یا خطوط قرمز روی پوست (نشانه عفونت شدید).
– در صورت عفونت، از پانسمانهای آنتی باکتریال استفاده می کنیم ممکن است آنتی‌بیوتیک نیاز باشد.
ج) تسریع بهبودی
– زخم را مرطوب نگه دارید (کرمهای مرطوب کننده کمک‌کننده است).
– از کندن دلمه زخم خودداری کنید (سبب عفونت یا جای زخم میشود).
– از نور آفتاب دور نگه دارید (پوست جدید به UV حساس است).
۴. چه زمانی بیمار باید به مراکز درمانی مراجعه کند؟
– زخمهای عمیق (اگر چربی، عضله یا استخوان دیده شود).
– خونریزی غیرقابل کنترل (بعد از ۱۰ دقیقه فشار ادامه دارد).
– زخمهای پرخطر:
– زخم سوراخ شده (خطر کزاز یا جسم خارجی).
– گاز گرفتگی (حیوان یا انسان).
– زخم آلوده (خاک، زنگ آهن، بزاق).
– علائم عفونت (تب، قرمزی گسترده، چرک).
– واکسیناسیون کزاز (اگر واکسن بیش از ۵–۱۰ سال از آخرین تزریق گذشته باشد).
۵. درمان‌های پزشکی پیشرفته
– بخیه یا منگنه: برای زخمهای عمیق یا گشاد (در عرض ۶–۱۲ ساعت).
– چسب زخم: پانسمان و برای بریدگی های کوچک و تمیز.
– دبریدمان: برداشتن بافت مرده در زخمهای شدید.
– آنتی‌بیوتیک: برای زخم عفونی.
– واکسن کزاز: در صورت نیاز.
۶. مراقبت بلند مدت و کاهش جای زخم
– کاهش اسکار: استفاده از ژل سیلیکونی یا کرم ضدآفتاب پس از بهبودی.
– فیزیوتراپی: اگر زخم حرکت مفصل را محدود کند.
– پیگیری پزشکی: برای زخمهای جراحی یا مزمن (مثل زخم دیابتی).
موارد خاص
– سوختگی: با آب خنک کنید، از یخ استفاده نکنید، پانسمان غیرچسبنده بگذارید.
– زخم دیابتی: نیاز به مراقبت دقیق دارد (خطر عفونت بالاست).
– زخم بستر: فشار را کاهش دهید و زخم را خشک نگه دارید.
پیشگیری
– از وسایل محافظتی (دستکش، لباس بلند) در فعالیت‌های پرخطر استفاده کنید.
– واکسن کزاز را به موقع تزریق کنید.
– بیماری‌های مزمن (مثل دیابت) را کنترل کنید تا بهبودی سریع تر شود.
در صورت شدید بودن زخم یا عدم اطمینان از درمان، حتماً به پزشک متخصص زخم در کلینیک زخم فردیس در کرج مراجعه کنید. مراقبت صحیح از زخم، بهبودی را تسریع و از عوارض جلوگیری میکند.
پاسخ دهید
میخواهید به بحث بپیوندید؟مشارکت رایگان.